Verschillen van meer dan 10% op het niveau van deelprogramma tussen de begroting 2018 en de begroting 2017 (primitief) worden toegelicht. Daarbij geldt een minimum van € 75.000. Verschillen van meer dan € 250.000 worden altijd toegelicht. De lasten en baten worden voor de vergelijking niet gesaldeerd.

Algemeen

In het algemeen kan gesteld worden, dat verschillen tussen de begroting 2018 en de begroting 2017
in de lasten en baten van deelprogramma’s zijn veroorzaakt door de loon- en prijscompensatie die is doorvertaald naar de programma's van respectievelijk 2,4% en een 1,4%.
In het overzicht van baten en lasten zijn ook posten opgenomen onder de programmabrede kosten. Hier worden de saldi van de kostenplaatsen van de diverse deelprogramma’s verwerkt die ontstaan uit mutaties in apparaat- en overheadkosten. Als gevolg van wijzigingen in het besluit begroting en verantwoording (BBV) worden apparaat- en overheadkosten die niet (direct) zijn toe te rekenen aan programma's met ingang van 2017 begroot bij Algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie.  De kostenverdeling is gebaseerd op de prognose van de urenverdeling in 2017. Dit kan ook leiden tot een verschuiving van lasten tussen de programma's.

De overige verschillen kunnen worden toegelicht op basis van de volgende mutaties:

-wijzigingen die zijn ontstaan als gevolg van reeds begrote mutaties in de meerjarenraming conform
eerdere besluitvorming bij vaststelling van de begroting 2017;
-wijzigingen als gevolg van besluitvorming na vaststelling van de begroting 2017 (bijv.Perspectiefnota '18)
-mutaties in budgetten die gerelateerd zijn aan de uitwerking van de begrotingsrichtlijnen zoals de actualisatie van budgetten op basis van demografische kerngegevens (p x q);
-de effecten en taakmutaties van de landelijke ontwikkeling op de Algemene Uitkering en specifieke uitkeringen van het Rijk/ Provincie;
-budgetneutrale wijzigingen in de kostenverdeling tussen de verschillende (deel)programma’s.

Samenleving

Deelprogramma 01 Toegang & transformatie
In het Programma Sociale Kracht 2017-2020 is voorgesteld om de bestemmingsreserve transities in samenhang de komende jaren in te zetten als innovatie- en egalisatiereserve. Vanuit de innovatiere-serve is naar aanleiding van het werkplan 2017 voor jaarschijf 2018 een bedrag van € 0,13 miljoen
(€ 0,54 miljoen in 2017) ingezet voor de uitvoering van de benoemde prioriteiten. Deze onttrekkingen waren nog niet in de primitieve (meerjaren)begroting 2017 opgenomen.

In 2016 en 2017 is het Sociaal Team Houten als projectmatige organisatie in de begroting opgenomen (zo’n € 2,9 miljoen). Voor 2018 is vanuit de integratie-uitkering Wmo en Jeugd een bedrag van totaal € 1,7 miljoen beschikbaar gekomen voor het Sociaal Team. Een gedeelte van de budgetten die in 2017 onder deelprogramma Toegang en transformatie (Sociaal Team) vallen, staan in 2018 onder andere deelprogramma’s. Een voorbeeld hiervan is het budget voor algemeen maatschappelijk werk (zie deelprogramma Wmo).

De begrote bijdrage aan de Regionale Backoffice Lekstroom (aandeel Houten) is voor 2018 met € 0,09 miljoen toegenomen.

De actualisatie van de kostentoerekening van apparaat- en overheadkosten heeft tot een verhoging ten opzichte van 2017 geleid binnen dit deelprogramma, namelijk € 0,5 miljoen.

Deelprogramma 02 Jeugd en onderwijs
Het uitgavenbudget voor dit deelprogramma is in 2018 met € 0,7 miljoen verhoogd ten opzichte van 2017 in verband met de toegekende rijksuitkeringen voor Jeugdzorg.  In de meicirculaire 2016 (uitgangspunt voor de primitieve begroting 2017) is een bedrag van € 9,3 miljoen toegekend voor 2017 en in de meicirculaire 2017 (uitgangspunt voor de primitieve begroting 2018) is € 10 miljoen toegekend voor 2018. Deze toename wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger budget voor voogdij/18+.

In de verdeling van de integratie uitkering jeugd is voor 2018 een onttrekking uit de bestemmings-reserve Programma Transities in Samenhang begroot van € 0,6 miljoen (€ 0,9 miljoen in 2017 en € 0,2 miljoen in 2019). Om tijd te krijgen om de nodige veranderingen door te voeren (transformatie) is het nodig om de egalisatiereserve uit de Bestemmingsreserve Programma Transities in Samenhang in te zetten. Deze onttrekking was nog niet in de primitieve (meerjaren)begroting 2017 opgenomen.

Als gevolg van de nieuwe omslagrente (1,5% in de begroting 2018 ten opzichte van 2,5% in de begroting 2017) zijn de kapitaallasten voor de scholen op dit deelprogramma afgenomen met € 0,6 miljoen.

Deelprogramma 03 Wmo
Het uitgavenbudget voor dit deelprogramma is in 2018 met € 0,08 miljoen verhoogd ten opzichte van 2017 in verband met de toegekende rijksuitkeringen voor de extra taken als gevolg van de decentrali-satie van de AWBZ naar de Wmo. In de meicirculaire 2016 (uitgangspunt voor de primitieve begroting 2017) is een bedrag van € 4,17 miljoen toegekend voor 2017 en in de meicirculaire 2017 (uitgangs-punt voor de primitieve begroting 2018) is € 4,25 miljoen toegekend voor 2018.

In de meicirculaire 2017 is een verhoging van onze integratie uitkering Wmo (voornamelijk huishoude-lijke hulp) aangegeven van € 0,1 miljoen met ingang van 2018.

Het budget voor algemeen maatschappelijk werk staat in de begroting 2017 onder Toegang en Trans-formatie (onderdeel van € 2,9 miljoen ten behoeve van het Sociaal Team). In 2018 valt dit budget onder het deelprogramma Wmo (€ 0,4 miljoen).

In juni 2015 heeft de gemeente Houten de regeling Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) ingevoerd. Met deze regeling kunnen cliënten met een indicatie voor huishoudelijke ondersteuning extra uren inkopen voor bijvoorbeeld een grote schoonmaak. De gemeente heeft voor de uitvoering van de HHT-regeling extra middelen ontvangen van het Rijk. De restanten van deze extra middelen uit voorgaande jaren worden ingezet in de komende jaren. Dit betekent voor 2018 een extra uitgavepost van € 0,09 miljoen waar een inkomst van hetzelfde bedrag tegenover staat, per saldo budgettair neutraal.

Deelprogramma 04 Werk
In de primitieve begroting 2017 was de integratie uitkering participatie als inkomst opgenomen onder het deelprogramma Werk. Met ingang van 2018 is dit verschoven naar “algemene dekkingsmiddelen” (€ 2,2 miljoen). Dit betreft dus een budgetneutrale verschuiving.

Het uitgavenbudget voor dit deelprogramma is in 2018 met € 1,3 miljoen verlaagd ten opzichte van 2017 in verband met de toegekende rijksuitkeringen voor de extra taken als gevolg van de toegeken-de rijksmiddelen voor participatie. In de meicirculaire 2016 (uitgangspunt voor de primitieve begroting 2017) is een bedrag van € 2,2 miljoen toegekend voor 2017 en in de meicirculaire 2017 (uitgangspunt voor de primitieve begroting 218) is € 0,9 miljoen toegekend voor 2018. Zoals aangekondigd in de verzamelbrief voor gemeenten en de septembercirculaire 2016 is met de VNG afgesproken om met ingang van 2017 de verdeling van de Wsw-middelen te baseren op het kenmerk “betalende gemeen-te” in plaats van op het kenmerk “woongemeente”. Hierdoor is het uitgangspunt voor de verdeling de gemeente waar een Wsw-er een dienstverband heeft in plaats van de woonplaats.

Op basis van de begroting van de WIL 2018-2022 is de begroting 2018 voor WWB-werkdeel met € 0,2 miljoen opgehoogd. Zie voor toelichting hieronder onder deelprogramma Inkomen.

Deelprogramma 05 Inkomen
Op basis van de begroting van de WIL 2018-2022 zijn de volgende begrotingsposten voor 2018 aangepast:

• Verhoging “bijstandsverlening en inkomensvoorziening” met € 0,4 miljoen.
• Verlaging “uitvoeringskosten WIL” met € 1,1 miljoen.
• Verhoging “bijzondere bijstand” met 0,4 miljoen.

In verband met de regels in de BBV (Besluit begroting en verantwoording) heeft er een verschuiving plaatsgevonden van de uitvoeringskosten; een gedeelte van de uitvoeringskosten moet verantwoord worden op de juiste taakvelden. Het betreft een budgetneutrale wijziging.

In de decembercirculaire 2016 stond vermeld dat het kabinet vanaf 2017 structureel € 100 miljoen beschikbaar stelt voor de bestrijding van de gevolgen van armoede onder kinderen. Hiervan wordt € 85 miljoen aan gemeenten beschikbaar gesteld. Het beschikbare budget wordt verdeeld op basis van door het CBS ontwikkelde gegevens over kinderen met een kans op armoede. Voor Houten is een bedrag van € 0,14 miljoen voor 2018 beschikbaar gekomen (tevens € 0,14 miljoen voor 2017). Deze bedragen waren nog niet bekend ten tijde van het opstellen van de primitieve (meerjaren)begroting 2017.

De loon- en prijscompensatie 2018 voor dit deelprogramma bedraagt € 0,15 miljoen op de lasten en € 0,1 miljoen op de baten.

Deelprogramma 06 Sport & gezondheid
In het collegeprogramma 2014-2018 is besloten tot een taakstelling op de aanbesteding van het beheer van het zwembad De Wetering van € 0,2 miljoen met ingang van 2018.

Als gevolg van de nieuwe omslagrente (1,5% in de begroting 2018 ten opzichte van 2,5% in de begroting 2017) zijn de kapitaallasten  op dit deelprogramma afgenomen met € 0,23 miljoen.

Duurzaam

Deelprogramma 02.04 Gebiedsinrichting
Als gevolg van de economische crisis waren veel projecten uitgesteld. Met de economische opleving is voor 2018 de verwachting dat een aantal uitgestelde projecten waaronder met name bedrijfsterreinen in de Meerpaal nu alsnog in ontwikkeling worden genomen. Met de jaarlijkse herziening van de grondexploitatie is ook dit jaar daarom de begroting bijgesteld en is de verwachting dat de lasten stijgen met bijna €12,9 miljoen.

Aangezien de grondexploitatie neutraal in de begroting is opgenomen vertaalt het effect van de hogere lasten zich ook in hogere baten (circa €12,9 miljoen).

Daarnaast is er voor de ontwikkeling van het buitengebied een bedrag van €130.000 (1e&2e tranche) toegevoegd aan de exploitatie (dekking bestemmingsreserve Fonds Buitengebied). De totale lasten toename is dus ruim €13 miljoen.

Ten aanzien van de baten geldt dat rekening is gehouden met de aantrekkende economie voor de bouwleges. Daarom is rekening gehouden met een toename van 35% vanuit de bouwleges. Dit betreft een bedrag van €190.000 en daarmee komen de totale baten op een bedrag van circa €13,1 miljoen.

Deelprogramma 02.05 Duurzaamheid & energietransitie
Als gevolg van de groei van Houten stijgen de lasten voor afvalinzameling geleidelijk (formatieve inspanning en budgetten). Echter, recentelijk zijn er, na aanbesteding door de AVU, nieuwe verwerkingscontracten afgesloten die leiden tot structureel hogere lasten. Per saldo is het totale effect op de lasten van afvalinzameling €225.000.

Als gevolg van de toegenomen aandacht voor duurzaamheid en milieu is het budget voor milieuadviezen vergroot evenals de jaarlijkse bijdrage aan de RUD (Regionale Uitvoeringsdienst) voor milieucontroles. Tezamen circa €90.000 structureel

Daarnaast wordt in 2018 in het kader van de energietransitie een structurele bijdrage aan de begroting toegevoegd van €40.000 voor U-THUIS. In U-thuis werken 15 Utrechtse gemeenten samen om woningeigenaren te ondersteunen met energiebesparing en duurzaam opwekken van energie.

Aan de baten-zijde is als gevolg van de gestegen lasten voor afvalinzameling ook een hogere opbrengst noodzakelijk vanuit de afvalstoffenheffing €280.000. Als gevolg van de eenmalige verlaging van de heffing in 2017, stijgen de baten in 2018 iets meer dan de lasten in 2018. Per saldo is het totale lasten-baten effect voor de afvalstoffenheffing budgetneutraal. Door de toename van het aantal inwoners/aantal huishoudens blijft de hoogte van de afvalstoffenheffing voor de Houtense huishoudens toch min of meer gelijk aan vorig jaar.

Programmabrede kosten
Als gevolg van de groei van Houten en de verandering van de arealen (buitengebied, inbreidingen en uitbreidingen) stelposten geactualiseerd en zijn de middelen ten behoeve van de formatieversterking op het gebied van de Omgevingswet en Duurzaamheid (Perspectiefnota 2018) voor 2 jaar aan de begroting toegevoegd. Per saldo is het effect in 2018 € 180.000.

Bereikbaar

Programma 03 Bereikbaar
Er zijn naast de algemene bijstellingen geen noemenswaardige mutaties begroot binnen dit programma.

Veilig

Deelprogramma 04.01 Sociale veiligheid en Openbare orde
In 2015 is er in het Districtelijk Veiligheidscollege West Utrecht door de burgemeesters besloten om de informatiemakelaars van de oude districten West en Lekstroom samen te brengen onder de aansturing van één gemeente. De gemeente Houten heeft aangeboden de werkgeversrol te vervullen en tevens de deelnemende gemeenten te vertegenwoordigen in het partneroverleg Veiligheidshuis Utrecht. Hiervoor is bij de lasten een bedrag van € 0,08 miljoen bijgeraamd en aan de baten kant een bedrag van € 0,08 miljoen bijgeraamd.

Deelprogramma 04.99 Programmabrede kosten
In de perspectiefnota 2018 is op hoofdlijnen aangegeven op welke beleidsterreinen er extra middelen voor de tijdelijke versterking (€ 0,6 miljoen per jaar voor 2018 en 2019) van de organisatie worden ingezet. Voor het programma veilig betreft dit een bedrag van € 0,095 miljoen voor de jaren 2018 en 2019 voor ondermijnende criminaliteit. In de paragraaf Bedrijfsvoering wordt hier uitgebreider op ingegaan.

Betrokken

Deelprogramma 05.01 Politiek en bestuur en 05.02 Dienstverlening
De lasten van het deelprogramma Politiek en bestuur zijn € 191.000 hoger dan in 2017. Dat wordt voor ca.   € 50.000 veroorzaakt door een budgetneutrale verschuiving van het budget U10 van detailhandel (programma Duurzaam) naar regionaal beleid (programma Betrokken). Een andere oorzaak van de hogere lasten in 2018 ten opzichte van 2017 is het budget voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018 (ca. € 40.000). Ook de nieuwe middelen voor de ontwikkeling van een Houtens mediacentrum vanuit de Perspectiefnota 2018 (€ 25.000) zijn aan dit deelprogramma toegevoegd. Daarnaast is sprake van een aantal kleinere verschillen, onder andere door bijstelling van de vergoeding voor raadsleden op basis van de rijkscirculaire van november 2016.

De baten van het deelprogramma Dienstverlening zijn € 112.000 lager dan in 2017. Dit wordt bijna in zijn geheel verklaard door lagere baten voor rij- en reisdocumenten als gevolg van aanpassing van de prognose van de af te geven documenten.

Algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie

Programmareserves

Algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie
De mutaties in algemene lasten en baten, de kosten voor ondersteuning van de organisatie en de mutaties in de algemene reserves worden in relatie tot de uitkomst van de begroting 2018 en het financieel meerjarenperspectief toegelicht in de financiële begroting. De specificatie van het saldo van het deelprogramma Overhead is opgenomen in het programma hoofdstuk Algemene Dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie.

Mutatie Programmareserves
De stortingen in de programmareserves in 2018 zijn € 2,2 miljoen hoger en de onttrekkingen zijn
€ 1,7 miljoen euro hoger ten opzichte van de primitieve begroting 2017. Het verschil in onttrekkingen is als volgt te verklaren.

Programma Samenleving
De onttrekking uit bestemmingsreserves is in 2018 € 0,52 miljoen hoger dan in 2017.
In het Programma Sociale Kracht 2017-2020 is voorgesteld om de bestemmingsreserve transities in samenhang de komende jaren in te zetten als innovatie- en egalisatiereserve. Vanuit de innovatiereserve is naar aanleiding van het werkplan 2017 voor jaarschijf 2018 een bedrag van € 0,13 miljoen ingezet voor de uitvoering van de benoemde prioriteiten.
In de verdeling van de integratie uitkering jeugd is voor 2018 een onttrekking uit de bestemmingsreserve Programma Transities in Samenhang begroot van € 0,60 miljoen. Om tijd te krijgen om de nodige veranderingen door te voeren (transformatie) is het nodig om de egalisatiereserve uit de Bestemmingsreserve Programma Transities in Samenhang in te zetten.
Bij de verdeling impulsmiddelen 2018 is budget beschikbaar gesteld voor de versterking van de formatie van samenleving inzake informatiemanagement. Dit budget € 0,09 miljoen komt uit de reserve Organisatieontwikkeling.
In 2017 werden een tweetal activiteiten uit de programmareserve transities in samenhang bekostigd. Deze komen niet meer voor in 2018:
- de voortzetting van de projectorganisatie Sociaal Team in 2017 -€ 0,25 miljoen.
- het onderzoek naar de Multifunctionele accommodatie (MFA) Noordwest -€ 0,05 miljoen

Programma Duurzaam
Conform afspraken in de Perspectiefnota 2018 worden middelen gestort in de bestemmingsreserves Toekomstfonds (€ 0,05 miljoen om samen met de Houtense samenleving een klimaatplan te ontwikkelen) en Fonds Buitengebied (€ 1,00 miljoen voor de Mobiliteitsvisie, € 0,14 miljoen voor de uitvoering van de projecten van de Hollandse Waterlinie en € 0,07 miljoen voor de Omgevingsvisie Kromme Rijn). Per saldo betekent dit, ten opzichte van 2017, een toename van de stortingen van € 1,26 miljoen.

Naast de voortzetting van een aantal afspraken uit de Perspectiefnota 2017 (omgevingsvisie, buitengebied en dergelijke) zijn er nu ook afspraken gemaakt over tijdelijke formatieversterkingen in 2018 rondom de thema’s omgevingswet en duurzaamheid. Hiervoor wordt € 0,24 miljoen aan de exploitatie toegevoegd vanuit de bestemmingsreserve Organisatieontwikkeling. Per saldo leidt dit, ten opzichte van 2017, samen met een aantal kleinere mutaties tot een hogere vrijval vanuit de reserves van € 0,18 miljoen.

Programma Veilig
Bij de verdeling impulsmiddelen 2018 is budget beschikbaar gesteld voor de versterking van de formatie van samenleving  inzake ondermijning criminaliteit. Dit budget € 0,1 miljoen komt uit de reserve Organisatieontwikkeling.
In 2017 werden een tweetal activiteiten uit het toekomstfonds bekostigd. Deze komen niet meer voor in 2018:
- Verder versterken van de repressieve brandweerzorg -€ 0,15 miljoen.
- Het treffen van risicobeheersingsmaatregelen (stimulerende preventie) -€ 0,06.

Programma Algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie
De stortingen in de reserves bij algemene dekkingsmiddelen in 2018 zijn € 0,86 miljoen hoger ten opzichte van 2017. Dit is het gevolg van besluitvorming bij de Perspectiefnota 2018 om een impulsbudget van € 0,60 miljoen toe te kennen voor organisatieontwikkeling en om € 0,25 miljoen in 2018 te oormerken voor informatiebeleid, digitalisering en het borgen van privacy en veiligheid. Deze middelen zijn gestort in de bestemmingsreserve organisatieontwikkeling.

De onttrekking aan reserves bij algemene dekkingsmiddelen in 2018 bedraagt € 2,7 miljoen ten opzichte van € 1,54 miljoen in 2017. De onttrekking in 2018 is het gevolg van de onttrekking aan de algemene beklemde reserve op basis van de Perspectiefnota 2018 (€ 2,17 miljoen) en de inzet van middelen vanuit de bestemmingsreserve organisatieontwikkeling op basis van de begroting 2018  voor de tijdelijke versterking van formatie en informatiebeleid (€ 0,43 miljoen). De overige € 0,1 miljoen heeft betrekking op besluitvorming begroting 2017.